De jeugd hoort de laatste 40 jaar nog maar weinig op school over hetgeen er voor, tijdens en na de 2e wereldoorlog in Azië is gebeurd.
Bij een kleine groep vrijwilligers ontstond het idee om te starten met een educatieprogramma voor de leerlingen van groep 8 van de basisscholen in Stichtse Vecht over de geschiedenis van voormalig Nederlands Indië, over de periode voor, tijdens en vooral ook na de 2e wereldoorlog.
Op dat moment speelde in de Gemeente Stichtse Vecht een heftige discussie over hoe om te gaan met de toestroom van vluchtelingen en het inrichten van opvang en vervolgens de integratie binnen de samenleving.
In de gemeente Stichtse Vecht wonen veel mensen met een Molukse, (Chinees) Indische afkomst uit voormalig Nederlands Indië, zowel van de 1e als 2e en 3e generatie . Ook wonen er mensen aan wie je hun afkomst niet kunt zien (de zgn. “totoks”). Ook wonen er veel mensen die als militair betrokken zijn geweest bij de strijd die in de periode na de tweede wereldoorlog in de aanloop naar de zelfstandigheid van Indonesië.
Kennis over hetgeen zich voor, na en tijdens de Japanse bezetting in voormalig Nederlands Indië heeft afgespeeld en de aanleiding voor hun komst indertijd naar Nederland is over het algemeen beperkt, zeker bij de jeugd.
Informatie over de wijze waarop indertijd de opvang en integratie is gegaan van deze grote groepen mensen die in de periode 1945 tot en met begin jaren zestig vanuit voormalig Nederlands Indië, het latere Indonesië, min of meer gedwongen naar Nederland kwamen, kan wellicht bijdragen aan draagvlak onder de inwoners om met vertrouwen ook de nieuwkomers in deze tijd tegemoet te treden. Tenslotte zijn de mensen uit voormalig Nederlands Indië ook naar Nederland gekomen omdat zij niet langer veilig waren in het land waar velen van hen geboren waren.
Initiatiefneemster projectgroep Ellen Querido-de Lange †
Op 6 oktober 2023 overleed Ellen Querido-de Lange, de initiatiefneemster van onze projectgroep “Educatie Indië WO2 –Stichtse Vecht”. Met haar verliezen wij een inspirator voor alle bij het project betrokken gastdocenten en een effectieve pleitbezorger van ons educatieproject.
Zij behoorde tot de groep Nederlanders met wortels in het voormalig Nederlands-Indië. De ouders van haar moeder en haar moeder zijn in Indië geboren. Haar vader was officier in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Haar moeder en haar broertje en zusjes waren tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië geïnterneerd in een van de beruchte Japanse interneringskampen, Lampersari (Semarang, Indonesië), waarin vrouwen en kinderen van Nederlandse en Nederlands-Indische afkomst gevangen werden gehouden in erbarmelijke omstandigheden. Na de capitulatie van Japan werden haar ouders en het gezin naar Nederland gerepatrieerd omdat de situatie in Indonesië steeds onveiliger werd voor Nederlanders.
In haar familie werd zoals in vele families uit het voormalige Nederlands-Indië weinig gesproken over dit schrijnende verleden. Maar als kind was voor Ellen wel het verdriet over wat er is gebeurd in Indië in haar familie voelbaar. Dit heeft haar niet losgelaten en op latere leeftijd heeft dit geleid tot een diep gevoelde behoefte om meer te weten over het lot van haar familie en de geschiedenis tegen welke achtergrond dit zich heeft voltrokken.
Vanaf 15 augustus 2015 heeft Ellen de jaarlijkse Indië-herdenking in de Pauluskerk in Breukelen georganiseerd. Ze constateerde een schokkend gebrek aan kennis bij de jeugd over deze voor veel Nederlanders ingrijpende geschiedenis. Waar veel mensen het zouden laten bij deze constatering, kwam Ellen in actie om hier wat aan te doen. Zo is ze begonnen met een kleine enthousiaste groep vrijwilligers om gastlessen te geven aan basisscholen in de gemeente Stichtse Vecht. Door haar overtuigende pleitbezorging is haar voor het project een substantiële subsidie toegekend door het Ministerie van VWS in het kader van de regeling Collectieve Erkenning van Indisch en Moluks Nederland. Daarmee is haar initiatief uitgegroeid tot de projectgroep die we nu hebben. Sindsdien hebben we inmiddels aan meer dan 1000 kinderen in de gemeente Stichtse Vecht les gegeven. Daardoor heeft het initiatief van Ellen bijgedragen tot verspreiding van kennis over ons koloniale verleden in de gemeente Stichtse Vecht.
Wij als gastdocenten zijn Ellen dankbaar voor alles wat ze voor het project heeft gedaan, haar inspiratie en de onuitwisbare indruk die ze op ons allen heeft gemaakt als mens.
Daarom zullen we haar werkzaamheden voortzetten en geven we Ellen een permanente plaats op onze website.